Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Erişilebilirlikle İlgili Düzenlemelerin Yayımlanması

Ülkemizde yapılı çevrenin planlanması, ruhsatlandırılması ve inşası ile ilgili temel yasal düzenleme olan 3194 sayılı İmar Kanunu’nun uygulama yönetmeliği olarak son hali “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği” 01.7.2017 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Mekân tasarımında ve inşasında farkında olmadan kısıtlayıcı ve engelleyici çok sayıda hata yapılmaktadır. Erişilebilir olmayan mekânlar farklı özellikleri nedeniyle çok sayıda kullanıcıyı dezavantajlı hale getirmektedir. Bunlar engelliler, yaşlılar, geçici engeli bulunanlar, hamileler, bebek arabalılar, çocuklar, iri ve şişman kişiler, çok uzun ve çok kısa boylu kişiler ayrıca yük ve eşya taşıyanlardır. Günümüzde bunlara mobil cihazına bakarak çevresinin farkında olmadan yürüyenlerin de eklenmesi gerekmektedir. Bu gruplarda yer alan kişiler yapılı çevrede herhangi bir engelle karşılaştıklarında sorun yaşarlar, hareketlilikleri farklı düzeylerde kısıtlanır ve hatta kaza riski ile karşılaşır. Bu hizmet görüldüğü gibi yapılı çevrede hareketlilik sorunuyla karşılaşma olasılığı aslında oldukça geniş bir kesimi ilgilendirir ve hemen herkes günlük etkinliklerini gerçekleştirirken hareketliliğinde kısıtlılığa maruz kalabilen kesimleri kapsamaktadır. Bu nedenle erişilebilirliğin sağlanması herkes için önemli bir gerekliliktir. İlgili idarelere önemli sorumluluklar veren Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ile yapıların erişilebilir olarak projelendirilmesi, tasarlanması ve inşa edilmesi, mimari projelerde gerekli erişilebilirlik standartlarının uygulanması ve özellikle ruhsatlandırma aşamasında kontrollerin sağlanması amacıyla Yönetmelikte erişilebilirlik ile ilgili hükümler düzenlenmiştir. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin Genel Hükümlerinde; ruhsat talep edilen projelerde erişilebilirlik mevzuatına uyulacağı, ilgili idarelerin erişilebilirlik mevzuat ve standartlarında getirilen hükümlere uymakla ve bunları uygulamakla yükümlü olduğu, sahanlık, kat sahanlığı, ara sahanlık, merdiven, asansör, kapı ve koridor ölçüleri, rampa eğimleri, genişlikleri ile korkuluk ve küpeşteleri gibi bina içi erişimle ilgili mekânların ölçüleri yönetmelikte belirtilen ölçülerden az olmamak üzere erişilebilirlik standartlarına uygun olarak düzenleneceği, yapılı çevrede erişilebilirlik standartlarına uygun yönlendirme, bilgilendirme ve işaretlemelerin yapılmasının zorunlu olduğu ve ilgili idarenin yörenin koşullarını göz önünde bulundurarak engellilerle ilgili gerekli önlemleri almaya yetkili olduğu hususları yer almaktadır. Projelerin TSE standartlarına göre hazırlanması zorunluluğu, mimari ve estetik komisyonlarca getirilecek kuralların erişilebilirlik standartlarına uygun olmasının istenmesi hükümleri de yapılaşmada erişilebilirlik ölçü ve ölçütlerinin sağlanmasını zorunlu kılmaktadır. Söz konusu düzenlemeler Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından teknik altyapısı oluşturulmasını müteakip Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanmıştır. Tüm Türkiye’de Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine tabi yapıların projelendirilmesi, inşası, ruhsatlandırılması ve denetimiyle görevli kurum ve kuruluşlar ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından uygulanması gerekmektedir.