Tek kullanımlık plastikler, yalnızca bir kez ve genellikle çok kısa bir süre için kullanılmak üzere tasarlanmaktadır ve çevre kirliliği üzerinde büyük bir etki oluşturmaktadır. Ülkemiz, Sıfır Atık yaklaşımına uygun olarak; her yıl düzenli olarak cadde ve sokaklarımıza, nehir göl ve denizlerimiz gibi su kaynaklarımıza, tarım ve orman alanlarımıza giden, özellikle de kuşlar, balıklar ve deniz kaplumbağaları gibi hayvanlar açısından hayati risk oluşturan milyarlarca plastik poşeti azaltmak iddiası ve plastik poşetlere ilişkin sorunları da kontrol altına almak ve ortadan kaldırmak maksadıyla; 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren ülkemizde tüm satış noktalarında plastik poşetlerin tüketiciye ücretli olarak verilmesi yönünde düzenleme yapılmıştır.
Geri kazanım imkânı neredeyse olmayan, ciddi görsel ve çevresel kirliliğe neden olan plastik poşetlerin kullanım miktarının azaltılmasıdır.
Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesi
Plastik, plastik ham maddenin çıkarılmasından plastik ürünlerin tasarımına, dağıtımına ve kullanımına ve bu ürünlerin ömrünün sonuna kadar değer zinciri boyunca çevremizi, iklimimizi ve sağlığımızı büyük ölçüde etkiler. Araştırmalara göre plastik kirliliğinden dolayı her yıl okyanusa ulaştığı tahmin edilen 5-13 milyon ton plastik, gezegendeki en uzak bölgeleri bile etkilemektedir. Avrupa Komisyonuna göre deniz çöplerinin %80’i tek kullanımlık plastiklerden oluşmaktadır. Küresel plastik üretiminin son 50 yılda 20 kattan fazla artış göstermesi, 2035 yılına kadar tekrar ikiye katlanacağı ve 2050 yılına kadar dört katına çıkması tahmin edildiğinde, sorun her zamankinden daha acil hale gelmektedir. Sıfır Atık Projesi kapsamındaki hedefler doğrultusunda; çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan düzenlemeler doğrultusunda; 2019 yılında başlatılan “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesi” uygulamasıyla 2019, 2020 ve 2021 yıllarında plastik poşet kullanımında yaklaşık %65’lik azalma gerçekleşmiş ve bu azalma oranıyla plastik poşet kaynaklı 550.000 ton plastik atığın oluşumu engellenmiştir. Bu azalmayla, ülkemizde plastik poşet üretimi için gerekli plastik ham madde ithali de önlenmiş ve yaklaşık 3,8 milyar Türk Lirası tasarruf edilmiş olmakla birlikte 22.746 ton sera gazı salımı da engellenmiştir. Ayrıca, vatandaşlarımızda konuya ilişkin bilgi ve farkındalık seviyesi oluşmuş, ciddi anlamda davranış değişikliği gerçekleşmiş ve toplumda çok kullanımlık taşıma ekipmanı (bez çanta, file vb.) kullanımı yaygınlaşmıştır.