Arnavutluk Tiran Ethem Bey Camisi Restorasyonu Projesi

Ethem Bey Camisi, Başkent Tiran’da Osmanlı Döneminde inşa edilen sekiz büyük camiden günümüze sağlam olarak ulaşabilen tek camidir. Caminin uzun yıllar boyunca yoğun bir trafik aksının üstünde olması, 20. yy başlarında güney cephesine çok yakın mesafede yapılan belediye binası ve nitelikli olmayan onarımlar sebebiyle zaman içerisinde ciddi zararlar görmüştür. Ecdad yadigari ortak kültürel mirasımızın gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi adına TİKA tarafından restorasyonu gerçekleştirilmiştir. Tiran’daki en önemli mimari yapılardan biri olması sebebiyle turizm gelirleri açısından ekonomik anlamda öne çıkması da amaçlanmaktadır.

Abdulkadir Geylani Külliyesi Restorasyonu Uygulama İşi

Hanbeli fakihi Ebu Said el Mübarek bin Ali el Muharremi tarafından 540 (1145)’te medrese olarak yapılan bina, talebesi Abdülkadir Geylani tarafından genişletilerek tekke haline getirilmiştir. Halk tarafından çok sevilen Abdülkadir Geylani 561 (1165)’te vefat edince bu tekkeye gömülerek üzerine bir türbe yapılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman 941 (1534) Irak Seferi sırasında Mimar Sinan’a Abdülkadir Geylani için türbe, cami, medrese ve imaretlerden oluşan bir külliye yaptırtmıştır. İran istilasında harap olan külliye, 1048 (1638)’te Sultan IV. Murad tarafından büyük ölçüde yenilenmiştir. 1085 (1674)’te Silahtar Hüseyin Paşa, 1123 (1708)’te Sultan II. Ahmed, 1281 (1865)’te Sultan Abdülaziz, 1318 (1903)’te Sultan Abdülhamid, 1970-1976 ve 1982-1984 yılları arasında da Irak Vakıflar Bakanlığı ile mütevellilerince onarım yapılmıştır. Şeyh Abdurrahman Türbesi duvarında 941 ve 1123, batı revakında 1049, taç kapı ile avlu duvarları üzerinde 1318 H. tarihli kitabeleri mevcuttur. Camii kubbesinde oluşan hasarları gidermek amacı ile yapıda laser scanner ile ölçümler yapılmış, tüm arşivler araştırılmış ve restorasyon projeleri hazırlanılmıştır. Abdulkadir Geylani Külliyesi Restorasyonu Projesi harim alanı 440 metrekaredir. Proje kapsamında külliye içerisinde bulunan cami kubbesinin onarımı, ana giriş kapılarının onarımı, sebil ve avizenin yenilenmesi işleri tamamlanmıştır. Osmanlı döneminde yapılmış olan minbere ait fotoğraflar bulunarak aslına uygun yeni mermer minber yapılmıştır, ayrıca minber fotoğraflarından elde edilen bilgiler doğrultusunda yeni mermer mihrap yapılmıştır. Cami’nin halısı ve avizesi değiştirilmiştir. Uygulama işi 2020 başında tamamlanmıştır. Kullanılan tüm malzemenin Türkiye’den getirildiği restorasyon projesi çerçevesinde, Sultan Abdülhamit dönemi replikaları esas alınarak Yıldız Sarayı’nda bulunan bir replika çeşme de Külliye bahçesinde yaptırıldı. Her yıl dünyanın dört bir tarafından milyonlarca kişini ziyaret ettiği Abdülkadir Geylani hazretlerinin türbe puşidesi de yine TİKA tarafından hazırlatılarak, Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin doğum gününde düzenlenen törenle türbeye serildi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi uzmanları koordinasyonunda hazırlanan ipek zemin üzerine altın sırmalı puşide, yoğun katılımlı bir törenle Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin kabrine örtüldü. Hazırlanan puşide, Sultan Abdulhamid Han’dan 120 yıl sonra Türkiye tarafından Abdülkadir Geylani Türbesi’ne hediye edilen ilk puşide olması yönüyle de ayrıca önem arz etmektedir.

Sırbistan-Ram Kalesi Restorasyonu Ve Çevre Düzenlemesi

Ram Kalesi'nde restorasyon çalışmaları 2018 yılında tamamlanmıştır. Kaleyi ziyaret edenlerin esere kolaylıkla erişimlerini sağlamak adına çevre düzenlemesi çalışmaları da gerçekleştirilmiştir. Proje açılışı, Sayın Cumhurbaşkanımızın 2019 yılındaki Sırbistan ziyaretinde iki ülke Cumhurbaşkanları tarafından uzaktan gerçekleştirilmiştir. Söz konusu proje ile ülkemizin, Sırbistan’daki ortak kültürel mirasımızın korunmasına olan desteği gösterilmiştir. Restorasyon çalışmalarının ardından turistik ve kültürel bir cazibe merkezi haline gelen kalenin, müze olarak kapılarını ziyaretçilere açmasıyla birlikte bölge turizminin ve ekonomisinin canlanmasına katkı sağlanmıştır. Ayrıca ziyaretçilere kale tarihinin doğru aktarılmasına da fırsat tanınmıştır.

Etiyopya Necaşi Türbesi Restorasyonu ve Çevre Düzenlemesi

Habeşistan’a hicret eden ilk Müslümanlara kucak açan Hz. Necaşi’nin (Necaşi Ashame) ve Habeşistan’da vefat eden 15 sahabenin kabirleri ile birlikte Afrika’nın ilk mescidi olarak kabul edilen Negaş Ahmedin Camisi’nin restorasyonu ve çevre düzenlemesini kapsamaktadır. 2014 yılında başlayan proje 11 Mart 2020 tarihinde tamamlanarak Tigray Eyaleti Kültür ve Turizm Bakanlığı Bürosuna devredilmiştir. Türbe ve cami onarılmış, ayrıca bir aşevi ve çok amaçlı salon inşa edilmiştir. Bölgenin dini turizm açısından büyük bir potansiyele sahip olduğu değerlendirerek söz konusu proje gerçekleştirilmiştir. TİKA tarafından 2014 yılında yapımına başlanan proje 2017 yılında tamamlanmıştır. 2018 yılında tekrar ziyarete açılan türbeye özellikle Afrika ülkelerindeki Müslümanların yoğun ziyareti bulunmaktadır. İlk sahabelerin ve Kral Ashamenin kabrinin bulunduğu türbenin İslam dünyasındaki büyük önemi sebebiyle Türkiye Cumhuriyeti tarafından sahip çıkılmıştır. Türbede Necaşi Ashame ve vatanlarına geri dönmeyip burada kalan 15 sahabenin de mezarı bulunmaktadır. Ülkenin içinde bulunduğu iç savaş sebebiyle 2020 Kasım ve Aralık aylarında gerçekleşen iki ayrı saldırıda kubbe, türbe ve minaresi isabet alarak ciddi zarar gören ve yağmalanan türbe ve caminin son durumu hakkında kesin bir bilgi edinilememiştir. Bölgeye erişimin tekrardan sağlanması akabinde projenin mevcut durumu tespit edilerek onarım çalışmalarına başlanılması planlanmaktadır.

Gül Baba Türbesi Restorasyonu

Yeni bir Gül Baba Müzesi de Türbenin yanına inşa edildi. Avrupa’nın en kuzeyindeki Osmanlı dönemi eseri olma özelliği taşıyan Gül Baba Türbesi, 2 yıl süren restorasyonun ardından Macaristan’ın Başkenti Budapeşte’de Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın katılımlarıyla açıldı. Proje, sadece türbe binasının kendisini ve yakın çevresini yenilemekle kalmayıp aynı zamanda mimari ve peyzaj mimarisini de birleştiren bütünsel yaklaşımı sayesinde, tüm kompleks yeni bir görünüme sahip olmuş ve geçmişte büyük ölçüde ihmal edilen çevredeki sokakların da yenilenmesi amaçlanmaktadır.

Cezayir Keçiova Cami Restorasyonu Projesi

Başkent Cezayir’de bulunan Keçiova Cami ilk olarak 1520 yılında Barbaros Hayreddin Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. 1612 yılında Mustafa Paşa tarafından ve 1794 yılında Hasan Paşa tarafından yenilenip büyütülen cami, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan tarihi Kasaba (Casbah) bölgesinde yer almaktadır. Fransız işgali sonrası katedrale dönüştürülen yapı, bağımsızlık sonrası tekrar camiye dönüştürülerek bağımsızlığın en önemli sembollerinden oldu. 2003 yılında gerçekleşen depremde ciddi hasar gören cami 2007 yılında ibadete kapatılmıştır. Caminin restorasyonuna ilişkin protokol Cezayir Konut ve Şehircilik Bakanlığı ile TİKA Başkanlığı arasında 25 Eylül 2013 tarihinde imzalanmış, hazırlanan uygulama projelerinin Cezayir makamlarınca onaylanmasının ardından 2014 yılı Eylül ayında restorasyon çalışmalarına başlanmış, 2018 yılında kesin kabul ile iş tamamlanmış ve camii ibadete açılmıştır.

Sokullu Mehmet Paşa (Drina) Köprüsü Restorasyon Projesi

Sokullu Mehmet Paşa'nın emriyle, 1571-1577 yılları arasında, Mimar Sinan tarafından Vişegrad’da, Drina Nehri üzerinde inşa edilen köprü, 2007 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine dâhil edilerek koruma altına alınmıştır. Restorasyonu en az müdahale prensibiyle mimari, tarihi ve estetik değerlerinin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla 2013-2018 yılları arasında yapılmıştır.